Pedagog specjalny Sandra Łoboziak

Konsultacje z pedagogiem specjalnym: środa 13:30 - 14:30

Znaczenie książek w życiu dziecka - dlaczego warto się z nimi zaprzyjaźnić?

Książki wspierają rozwój dziecka już od maleńkości. Właśnie dlatego zalecane jest regularne czytanie dzieciom książek i wspólne oglądanie ilustracji już od kilkunastu miesięcy po okres szkolny włącznie. Praca z książeczkami jest też istotna w terapii dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, dlatego często je wykorzystuję.

Na początek dla maluszków oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami polecam książeczki w twardych okładkach lub miękkie - materiałowe z elementami sensorycznymi dla dotyku i słuchu, które mogą samodzielnie poznawać. Wraz z wiekiem dziecka, należy książki odpowiednio dopasowywać do rozwoju.

Dlaczego udział książek w życiu dzieci jest tak istotny?

Książki:

Uczą skupiania uwagi słuchowej na tekście czytanym;
Ćwiczą pamięć;
Wspierają rozwój przetwarzania wzrokowego - wodzenia wzrokiem, szukania szczegółów, podobieństw i różnic, kształtów, kolorów itp.;
Zapoznają dziecko z alfabetem i pismem.
Doskonalą świadomość emocjonalną, są też wspaniałym źródłem nauki właściwych postaw społecznych. Pozwalają na wczuwanie się w sytuacje bohaterów, przeżywanie ich emocji, interpretację usłyszanej historii, rozróżnianie dobra od zła. Tutaj szczególnie przydatne są bajki terapeutyczne, które łagodzą także trudne stany emocjonalne, takie jak strach czy smutek.
Dlatego w przykrych sytuacjach w życiu dziecka historia ulubionego bohatera może być pomocna. Maluch się bowiem z nim utożsamia. Poprzez odpowiednią bajkę tematyczną (może być w asyście misia) często łatwiej dotrzeć do dziecka, niż przez zwykłą rozmowę;
Rozładowują napięcie emocjonalne - rozśmieszają, wyciszają, budzą zainteresowanie dziecka;
Wspierają rozwój komunikacji- osłuchują dziecko z naszym językiem, wzbogacają słownictwo, wypowiedzi, są wyjściem do zadawania pytań;
Pobudzają wyobraźnię. Gdy dziecko tylko słyszy tekst, wówczas samo może sobie wyobrazić wygląd bohatera i otoczenie... Bajki z obrazem w TV "podają dziecku wszystko na tacy", nie musi więc zmuszać swojej głowy do ćwiczeń;
Pomagają w kształtowaniu bliskości rodzic - dziecko przez wspólne spędzanie czasu i wiele, wiele innych aspektów, o których można by jeszcze dużo pisać...

Istnieje wiele badań naukowych, które potwierdzają, że dzieci, którym czytane są bajki od maleńkości i mają regularny kontakt z książkami - szybciej rozwija się mowa, łatwiej przebiega nauka czytania i pisania, a także maluchy te są bardziej kreatywne oraz skupiają dłużej swoją uwagę na aktywnościach!

Co, gdy Państwa dziecko nie chce słuchać bajek?

Nie zmuszaj, ale zachęcaj, by nie wzbudzić negatywnych emocji wobec czytelnictwa.
Wspólnie wybierajcie książkę do przeczytania.
Wprowadź rutynę wspólnego czytania bajek, co pozwoli się dziecku do tego przyzwyczaić.
Zacznij od mniejszej ilości tekstu i ciekawych ilustracji.
Jeśli dziecko ma potrzebę ruchu w trakcie słuchania bajki, bo z natury jest bardzo ruchliwe albo jeszcze bardzo małe i uwaga jest krótkotrwała, to pozwól by się troszkę poruszało, powyginało tak jak lubi... Najważniejsze, aby słuchało i spoglądało na ilustracje. Sprawdzaj jednak czy słucha ze zrozumieniem. Niektóre dzieci do skupienia potrzebują właśnie ruchu.
Wzbudzaj ekscytację słowami: "Ciekawe jaką dziś przygodę przeżyje nasz Kubuś? Jak myślisz...?".
Staraj się odpowiednio intonować czytany tekst. Możesz wykorzystać misie czy kukiełki podczas czytania bajki, co będzie dodatkowym elementem zainteresowania dziecka czytaną historią.

Polecam czytanie dzieciom książek! Jest to wspaniała przygoda dla całej rodziny!

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

KLUCZOWE ZASADY W POSTĘPOWANIU, KTÓRE SPRZYJAJĄ ROZWOJOWI DZIECI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI

Terapia musi rozpoczynać się od wypracowania funkcji najbardziej potrzebnych dziecku do życia! A więc:
- od nauczenia korzystania z toalety,
- sygnalizowania o swoich potrzebach,
- samodzielnego spożywania posiłków,
- komunikacji z otoczeniem,
- samodzielnego poruszania się.
Dziecko musi poczuć się bezpiecznie i dobrze w miejscu, w którym ma przebywać regularnie (np. w placówce edukacyjnej czy sali terapeutycznej). To znaczy nawiązać więź z opiekunem i innymi osobami, przyzwyczaić się do dźwięków, wyglądu, zapachu miejsca. Musi je także polubić, a miejsce to powinno budzić w nim pozytywne emocje!
Nie wymagajmy zbyt dużo od razu. Progres u dzieci z opóźnionym rozwojem często jest dostrzegany dopiero po pewnym dłuższym czasie... po tygodniach, miesiącach.
Doceniajmy drobne postępy, bo choć dla nas to może nie być dużo, to maluch być może włożył całe swoje siły, aby móc się do nas uśmiechnąć w obcym miejscu czy przez chwilę na nas spojrzeć.
Należy pamiętać, że wiele zachowań dziecka nie jest zależnych od niego samego. Często zachowania trudne, które się pojawiają nie powinny być traktowane personalnie. Dzieci radzą sobie ze swoimi słabościami tak, jak potrafią. Okazują swoje emocje tak, jak czują- bardzo bezpośrednio. Jest to dla nas informacja, którą powinniśmy czytać i starać się zrozumieć, ale nie brać do siebie. Szukajmy przyczyny danej reakcji, źródła, aby móc adekwatnie maluchowi pomóc.
Należy walczyć o zdrowie dziecka. Nie polegać tylko i wyłącznie na jednym specjaliście, lekarzu, na jednej diagnozie, opinii, metodzie terapii. Nie poddawać się. Szukać rozwiązań, czytać książki, poradniki i próbować różnych sposobów, które ułatwią funkcjonowanie w świecie dziecku i Wam- rodzicom.
Każde dziecko jest INDYWIDUALNOŚCIĄ. Nie przypinajmy łatki pod hasłem "diagnoza lekarska". Dziecko ma swój charakter, sposób bycia, genetyczne predyspozycje, dlatego musimy je postrzegać jako indywidualność. Szukać metod pracy adekwatnych do JEGO potrzeb.
Bardzo ważna jest konsekwencja w słowach i czynach jakimi się obdarza dziecko. Istotne są także jasne granice. Bo pozwala to na odczuwanie przez dziecko przewidywalności i spokoju oraz konkretnej, czytelnej informacji czego się od niego wymaga.
Rytm dnia, odpowiednia długość snu, zdrowa dieta, ograniczenie TV, telefonów, gier komputerowych!
Gorąco zachęcam do korzystania z pomocy, wiedzy specjalistów, szczególnie tych, którzy pracują z dzieckiem lub je znają. Nie należy bać się także takich miejsc jak: przedszkola specjalne, szkoły specjalne czy ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze. Są to placówki stworzone właśnie dla specjalnych potrzeb dzieci. Zapewniające warunki odpowiednie do wymagań.
Nasze nastawienie, emocje są interpretowane przez dziecko. Należy zwracać uwagę na to, jakim tonem mówimy, czy okazujemy uśmiech. Dziecko czyta swojego rodzica i doskonale wie, czy ma powód do obawy czy też może czuć się bezpiecznie i spokojnie.
Coś z mojego serduszka wprost do Pana/Pani... Rodzicu! Jeśli jesteś uważny w opiece i wychowaniu swojej pociechy, to z pewnością robisz wszystko najlepiej jak potrafisz. Nie martw się jeśli popełniasz błędy. To normalne, gdy czujesz bezsilność, zmęczenie lub rezygnację. Życzę Ci siły i wytrwałości oraz determinacji w walce o lepsze jutro swojego dziecka. Pamiętaj, że Ono Cię kocha...

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

KOMUNIKACJA Z DZIECKIEM

Kilka kluczowych zasad:

Jeśli chcesz przekazać konkretną informację np. obowiązek do wykonania, to wyraź to w jasny sposób, bez zbędnych "wywodów". Dziecko ich nie lubi i nawet nie jest w stanie wiele z tego zapamiętać, ze względu na niską koncentrację uwagi. Maluch w wieku przedszkolnym zapamiętuje do 9 słów z wydanego polecenia. A więc im mniej słów, tym lepiej.
Podczas rozmowy z dzieckiem ono musi patrzeć Ci w oczy. W innym razie myślami będzie w chmurkach. Jest to dość powszechny problem. Dzieci nie potrafią podtrzymywać kontaktu wzrokowego podczas rozmowy. To zadaniem rodziców i najbliższych opiekunów jest wpojenie właściwych postaw w trakcie rozmowy. Tak, aby komunikat był przez dziecko zrozumiały. Tylko wówczas, gdy dziecko na nas patrzy, wiemy, że nas słyszy. Nic nie da wołanie z drugiego pomieszczenia do malucha. Gdy jest ono zajęte na przykład zabawą, może po prostu nie słyszeć i nie jest to forma ignorancji, z którą często rodzice ją mylą. To zwykły brak podzielności uwagi. A więc najpierw nawiąż kontakt wzrokowy z dzieckiem, a dopiero wtedy mów.
Należy mieć na uwadze, co się mówi przy dziecku. Są tematy, których przy dziecku nie powinno się poruszać. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak duże znaczenie może to mieć dla malucha. Nie każde dziecko dopytuje o szczegóły. Niektóre przyjmują do siebie informacje, które usłyszały w taki sposób, jak je rozumieją (często dosłownie) i przeżywają to wewnętrznie. Mimo że niektórym wydaje się, że ono tego nie słyszało, albo jest za małe by coś w ogóle rozumieć...!
Naucz swoje dziecko rozmowy. Można wyznaczyć takie momenty w ciągu dnia np. przy obiedzie, przed snem, po powrocie do domu, kiedy po prostu się rozmawia, opowiada. Jeśli już od etapu przedszkolnego dziecko będzie wiedziało, że zawsze jest wysłuchane, to przełoży się to na późniejszy etap nastoletni, kiedy dojrzalsze już dzieci często zamykają się w sobie. Zaufanie dziecka należy budować od samego początku. Bo z czasem zacznie go szukać gdzie indziej...
Pamiętaj, że w dużych emocjach się nie rozmawia (czy to w emocjach dziecka czy rodzica). Często mówimy coś, czego później żałujemy. Aby zdarzało się to jak najrzadziej, podczas rozmowy dziecko i rodzic musi być wyciszony. To znaczy, że warto czasami wyjść do drugiego pokoju i wrócić po kilku minutach. Dziecko też potrzebuje czasu by się wypłakać lub rozładować swoją złość, która się zdarza. To przecież naturalna rzecz, że targają nami emocje. Ale dopiero gdy sobie z nimi poradzimy, można rozmawiać racjonalnie. Nigdy nie "praw kazań" dziecku, które jest zdenerwowane czy zapłakane - to nic nie da.
Pamiętaj o jasnych granicach, zasadach, do których możesz się odwoływać w każdej kłopotliwej dla Was sytuacji. To Wasza bezpieczna przystań- zarówno dla dziecka, jak i rodzica. Szczególnie podczas nieposłuszeństwa. Konsekwentnie wymagaj, aby ich przestrzegać. Z czasem niepotrzebnych kłótni będzie mniej, bo dziecko dokładnie będzie wiedziało czego od niego wymagasz i jaka jest za to nagroda lub konsekwencja. Nie dyskutuj z dzieckiem niepotrzebnie. Jeśli rozumie zasady, które są ustalane wcześniej, to rozumie też konsekwencje. Każde pobłażanie pokazuje dziecku, że może sobie z rodzicem "pogrywać". *Zachęcam to stworzenia wspólnego kodeksu zachowania w domu. Zachowań społecznych dziecko uczy się najpierw w domu! Jak ma przestrzegać zasad poza domem, kiedy nawet w domu się tego nie wymaga? Albo nie wie co mu wolno, bo czasami się na coś pozwala, później zmienia zdanie... STABILIZACJA w środowisku, rytmie dnia i metodach wychowawczych, to również klucz do prawidłowej komunikacji z dzieckiem.
Zamień komunikaty typu nakazującego na takie, które są uprzejme i stanowcze jednocześnie. Podaję przykłady komunikatów, które opierają się o "POZYTYWNĄ DYSCYPLINĘ" (temat warty zagłębienia):
1. ile razy mam mówić, że masz posprzątać te zabawki?! ---> Widzę, że świetnie się bawisz, chciałabym jednak, abyś już posprzątał swoje zabawki; na zabawę będzie jeszcze czas. (Informujesz dziecko, że widzisz że się dobrze bawi, a więc się nim interesujesz, ale wymagasz jednocześnie, by wykonało polecenie)
2. Przestań ryczeć, nie to nie, nie dyskutuj! ----> Porozmawiamy o tym problemie, gdy się uspokoisz. Przyjdź do mnie, gdy przestaniesz płakać/krzyczeć. (Stanowczo dajesz jasny komunikat, ale nie jest Ci płacz obojętny i przede wszystkim nie krzyczysz, więc nie potęgujesz negatywnych emocji dziecka).
3. Nie krzycz/ nie biegaj/ nie skacz itp... ---> Przypomnij sobie proszę czy w domu można krzyczeć/skakać/ biegać... Dziecko zazwyczaj dobrze zna zasady, czasami trzeba o nich tylko przypomnieć. Jeśli pomimo tego robi nadal to samo, to jest to czas na konsekwencję. (Nadal odbywa się to z szacunkiem do dziecka i zdrową komunikacją. Dziecko dostało wybór i ostrzeżenie, samo zdecydowało, że chce złamać zasadę).
Zastanów się przede wszystkim w jaki sposób z dzieckiem rozmawiasz. Jakim tonem? Czy mówisz cicho czy głośno? Maluch uczy się od rodzica i odzwierciedla jego sposób mówienia. Jeśli będziesz mówić cicho i tego samego wymagać, to nauczy się ono, że taki jest naturalny sposób rozmowy. Natomiast gdy dialogi są prowadzone tonem głośnym (także te pomiędzy członkami rodziny), to jak wymagać, aby dziecko nie krzyczało?
Magiczne słowa oraz bogate słownictwo - kultura osobista jest wpajana poprzez naśladownictwo. "Dzień dobry, dziękuję, do widzenia, przepraszam"- jeśli opiekunowie używają tych zwrotów i przypominają o nich maluchowi, to ono się w ten sposób nauczy. Dziecko przecież słucha jak rodzice rozmawiają z innymi ludźmi. Jakim słownictwem się posługują, czy przeklinają. Rodzice/rodzeństwo to autorytet. Modeluj takie dialogi, jakie chcesz słyszeć z ust dziecka.
Na zakończenie...
Jeśli trudno jest Ci się porozumieć z dzieckiem, to zapytaj je po prostu o jego oczekiwania i uczucia. Dla mnie bardzo cennym komunikatem w pracy z różnymi dziećmi (także tymi ze specjalnymi potrzebami), który często stosuję jest pytanie: "Jak Ci mogę pomóc? Co mogę dla Ciebie zrobić, abyś poczuł/a się lepiej?". Dziecko wtedy czuje się zaopiekowane. Zaczyna zastanawiać się nad sensem problemu i swoimi emocjami, czasami przesadzonymi. Bardzo, bardzo często od tego zdania rozpoczyna się rozwiązanie problemu czy sytuacji w jakiej się znaleźliśmy, a z której nie możemy paradoksalnie wyjść, bo nie rozumiemy powodu zachowania dziecka. To też sposób na wyciągnięcie pomocnej dłoni do zagubionego albo wzburzonego malucha. To od rodzica zależy jak będzie przebiegać komunikacja z jego dzieckiem. Ono się uczy od dorosłych. Nie rodzi się z tą umiejętnością... Musi ją wpoić krok po kroku i poznać jej wagę. Każde słowo może zranić, ale też przynieść ukojenie. Dziecko musi się tego dowiedzieć od rodziców i poznać tajniki rozmowy, która może przecież czynić cuda.

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

PIGUŁKA WIEDZY NA TEMAT AUTYZMU

Autyzm jest zaburzeniem rozwoju związanym z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. Przy odpowiednich metodach terapeutycznych można zmniejszyć jego nasilenie i ułatwić funkcjonowanie w społeczeństwie. Zachęcam do obejrzenia filmu pt. "Dzieją się niezwykłe rzeczy", wyjaśniającego jak funkcjonują osoby z autyzmem, które możemy spotkać wśród nas. Budujmy naszą wrażliwość społeczną. Poznajmy to, co jest inne, bo przecież oswojone, nie będzie już obce...

20 przykazań Janusza Korczaka dla Rodziców!

Teorie i nauki pedagoga, lekarza, pisarza i pierwszego niekonstytucyjnego rzecznika wszystkich dzieci przeżywają wielki powrót. I słusznie, bo przez lata nie straciły chyba na aktualności… Janusz Korczak pisał dla dzieci, ale kierował swoje słowa też do nauczycieli, rodziców i wszystkich, którym bliskie jest szczęście dziecka. Stworzył także Dekalog Dobrego Rodzica a może prośby dziecka…

Jak mądrze wychowywać dzieci? Na pewno nie ma jednej, uniwersalnej metody, ale… Korczak mawiał, że pedagogika nie jest nauką o dziecku, ale o człowieku. Według niego dobry wychowawca – opiekun musi spełnić przede wszystkim podstawowy wymóg, jakim jest poznanie samego siebie i obserwowanie swojego dziecka.

20 próśb dziecka może w tym wzajemnym poznawaniu odrobinę pomóc.

Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się domagam. To tylko próba z mojej strony.
Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.
Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz mi pomóc zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe.
Nie rób ze mnie większego dziecka, niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą.
Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.
Nie chroń mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.
Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości.
Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę. To nie Ty jesteś moim wrogiem, lecz Twoja miażdżąca przewaga!
Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć Twoją uwagę.
Nie zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i robię się głuchy.
Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic, z tego wszystkiego nie wychodzi.
Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dlatego nie zawsze się rozumiemy.
Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.
Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w Ciebie.
Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Cię o wyjaśnienie, poszukam ich gdzie indziej.
Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są.
Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na Twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia. Nie wyobrażaj sobie, iż przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło.
Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy.
Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem, jak trudno dotrzymać mi kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się to udało.
Nie bój się miłości. Nigdy.

TECHNIKI RELAKSACYJNE I WYCISZAJĄCE DLA DZIECI

Każdego dnia dzieci obecne są w środowisku bardzo bogatym pod względem bodźców tj.

mnóstwo dźwięków- odgłosy ruchu ulicznego, urządzeń, rozmów ludzi, krzyków itp.,
obrazów docierających do oczu podczas obserwacji otoczenia i ludzi, z książek, gier oraz tych z nośników elektronicznych,
rozmów z różnymi ludźmi, wymagających zaangażowania emocjonalnego,
wymagań dotyczących konkretnego zachowania, kontroli swych odruchów i przestrzegania reguł w przedszkolu czy szkole,
świateł o różnym natężeniu (nie zawsze właściwym dla oczu),
ubrań (niekoniecznie przyjemnych); bo np. uciska guma w spodniach czy but.

Każdy dzień wymaga od dziecka zaangażowania również mięśni i stawów podczas wykonywania jakichkolwiek ruchów, a także pracy intelektualnej mózgu, który intensywnie się nadal rozwija
oraz wiele wiele innych elementów, mających bezpośredni wpływ na dziecko.

Każda taka pozorna błahostka przy tak dużym natężeniu ma kolosalny wpływ na samopoczucie dziecka. Bez względu na to ile ma lat. Ba! Nie tylko na dzieci, ale i na nas dorosłych. Przecież nie ma nic przyjemniejszego, niż założenie po pracy luźnego, wygodnego dresu i posiedzenie w ciszy...

Jest to bardzo ważna informacja dla nas opiekunów, rodziców, bo może wyjaśniać wiele zachowań dziecka. Często właśnie tych trudnych, które nas martwią...

Zły humor po powrocie do domu wcale nie musi oznaczać, że w placówce wydarzyło się coś złego, przykrego dla dziecka. Może ono być zwyczajnie zmęczone.

Dlatego warto w domu zapewnić dziecku możliwość odpoczynku.

W jaki sposób? Oto kilka propozycji:

kącik wyciszający np. w postaci namiotu, w którym dziecko może schować się, gdy ma na to ochotę i odpocząć w ciszy przy stłumionym świetle,
zabawki sensoryczne, które dostarczą bodźców brakujących (w razie potrzeby) i pomogą rozładować stres,
masaże ciała, dociskanie, przytulanie,
muzyka relaksacyjna instrumentalna np.:

gry i zabawy, które pomogą zająć głowę i odciąć się od trudnych emocji i wspomnień np. puzzle, układanki, malowanie farbami za pomocą pędzla i dłoni, rysowanie z wyobraźni,
tak zwane wygłupy z rodzicem- śmiechy, łaskotki,
bajki, szczególnie terapeutyczne czytane przez rodzica/opiekuna lub do słuchania z nośnika (bez obrazu elektronicznego).

Bądźcie wyrozumiali wobec dzieci. Pamiętajcie również o swoim dobrym samopoczuciu. Jest ono kluczowe, aby wzajemne przebywanie ze sobą było przyjemne i by wasza komunikacja mogła lepiej przebiegać. Odpoczywajcie wspólnie... Odpoczynek jest ważny.

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

Kim jest pedagog specjalny?

Pedagog specjalny to nauczyciel posiadający kwalifikacje do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Pełniąc rolę pedagoga specjalnego w naszym przedszkolu realizuję następujące zadania:

zapewniam opiekę i pomoc uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych;
współorganizuję kształcenie integracyjne, ściśle współpracuję z nauczycielami prowadzącymi;
współpracuję z psychologiem, logopedą- specjalistami wspierającymi proces edukacyjno - wychowawczy;
prowadzę analizę dokumentacji uczniów (diagnoza w oparciu o orzeczenia dzieci i obserwację podczas sytuacji zadaniowych w grupie tak, by proces diagnostyczny dał początek sformułowaniu oddziaływań dydaktycznych);
prowadzę dokumentację przebiegu nauczania uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych określonych w przepisach oraz gromadzę prace dzieci;
opracowuję Indywidualne Programy Edukacyjno-Terapeutyczne;
wspieram proces integracji na terenie przedszkola;
prowadzę zajęcia rewalidacji i Wczesnego Wspomagania Rozwoju;
współpracuję z rodzicami uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wspieram rodziców poprzez: kształtowanie prawidłowej postawy rodzicielskiej wobec własnego dziecka, informowanie o pracy ucznia na zajęciach, udzielanie porad związanych z koniecznością skorzystania z dodatkowej pomocy innych specjalistów czy instytucji społecznych;
prowadzę obserwacje pedagogiczne dzieci i diagnozuję ich indywidualne potrzeby;
prowadzę działania diagnostyczne w związku z rozpoznawaniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci;
określam niezbędne do nauki warunki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne.

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

METODY NAJCZĘŚCIEJ WYKORZYSTYWANE PRZEZ SPECJALISTÓW NA ZAJĘCIACH

Poniżej przedstawiam listę oraz opis metod, które pedagodzy najczęściej stosują w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ma to na celu wyjaśnić czym są hasła, z którymi możecie się Państwo spotkać w planach zajęć, Indywidualnych Programach Edukacyjno Terapeutycznych i w wielu innych miejscach.

Ważnym jest, by mieć pewną wiedzę na ten temat, przybliży ona Państwa do zrozumienia terapii Waszego dziecka. Rodzicu! Ty również możesz ćwiczyć z dzieckiem w domu! Nie jesteś specjalistą, ale możesz stosować elementy wybranych metod. To nic trudnego, a przyniesie Wam z pewnością wiele radości i wspomoże zacieśnienie więzi Dziecko-Rodzic. Zaproponuję kilka przykładów zabaw, które z łatwością możecie wykorzystać w Waszym domu.

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

Zajęcia z wykorzystaniem metody W. Sherborne prowadzone mogą być indywidualnie, jednakże preferowane są w formie zajęć grupowych, ze względu na wartość, jaką dla rozwoju społecznego dziecka niesie możliwość kontaktu z innymi osobami. Wiek uczestników nie jest istotny, mogą być to dzieci w wieku niemowlęcym, przedszkolnym, szkolnym jak również osoby dorosłe. Podczas zajęć dzieci wykonują ćwiczenia ruchowe, które rozwijają świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni, umiejętność wchodzenia w relację oraz komunikację. Istotnym elementem, o którym należy pamiętać planując zajęcia przy zastosowaniu tej metody jest to, że mają one pomóc dziecku w poznawaniu siebie, w zdobywaniu do siebie zaufania, w poznawaniu innych, nabierania pewności siebie i wiary we własne możliwości.

Przykład ćwiczeń do wykorzystania w domu:

Wszyscy znajdują się w pozycji siedzącej i nazywają różne części ciała jednocześnie wykonując konkretny ruch:
- poznajemy swoje rączki (dotykamy i głaszczemy swoje ręce)
- rączki witają się z nóżkami (dotykamy swoje stopy)
- paluszki spacerują dalej i spotykają kolana (dotykamy kolan)
- po kolanach mamy brzuszek (głaszczemy i masujemy brzuch)
- idą paluszki dalej i witają się z szyją (kręcimy szyją raz w jedną raz w drugą stronę)
- po szyi poznają paluszki buźkę (dotykają oczka, nos, liczą dziurki w nosie, dotykają brodę)
- paluszki wędrowniczki głaszczą włosy i spotykają uszy (głaskanie włosów i liczenie uszu, dotykanie uszu)
- a na koniec zabawne miny
  Opiekunowie mówią wierszyk oraz pokazują jak wykonywać ćwiczenia. W ćwiczeniach dzieci niżej funkcjonujące mogą uczestniczyć biernie, czyli to opiekunowie dotykają ich palcami poszczególnych części ciała lub dłońmi swoimi.

Jedna osoba robi "mostek", a druga obchodzi ją na czworakach, przechodzi pod, przez, nad, dookoła itp. "Mostek" mogą tworzyć zarówno rodzice, jak i dzieci. Można zastosować również to ćwiczenie w grupie kilku osobowej, formując "tunel".W domu tunel tworzy mama, tata, rodzeństwo oraz inni członkowie rodziny, znajomi chętni do zabawy. Grupa tworzy "tunel", a reszta czołga się pod "tunelem" na brzuchu.
Rodzic leży na brzuchu lub plecach, natomiast dziecko próbuje przewrócić go na drugą stronę. Rodzic z dzieckiem siedzą złączeni plecami, po czym wstają nie odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby obydwaj powstali.
Ćwiczenia " twórcze" i tańce to działania, które powinny być dostępne każdemu, dając możliwość uwolnienia się od wewnętrznych napięć. Dobrym przykładem takiego ćwiczenia jest swobodny taniec przy wolnej lub szybkiej muzyce. Rodzic może wykorzystać zabawę polegającą na opowieści, że jest jesień, spadają kolorowe liście unoszone przez wiatr. Dzieci teraz muszą wczuć się w rolę tych opadających liści.
Zabawy z wykorzystaniem koca: bujanie dziecka w kocu, przeciąganie dziecka na kocu po pomieszczeniu, zawijanie dziecka w koc i turlanie po pomieszczeniu.

Więcej przykładów zabaw na stronie internetowej:

Programy Aktywności M., CH. Knillów

Programy Aktywności Knillów to ustalone schematy ruchów, które wykonuje opiekun wraz z dzieckiem w bliskim kontakcie fizycznym. Oparte o muzykę instrumentalną. Programy obejmują takie ruchy jak: kołysanie, klaskanie, wymachiwanie i pocieranie rękoma, głaskanie policzków, brzucha, ud, leżenie, ślizganie się, poruszanie kończynami, podnoszenie rąk, nóg itp. Dotyk i ruch budują podstawy emocjonalnego rozwoju dziecka. Najbardziej wrażliwym kanałem przez który odbieramy świat jest skóra, a wrażenia dotyku są najwcześniejszymi doświadczeniami, które odbiera noworodek. Poprzez kontakt fizyczny z opiekunem dziecko nabywa bazowe poczucie bezpieczeństwa, pewność siebie i otwartość na świat. Poprzez ruch kierujemy uwagą dziecka i pobudzamy jego zainteresowanie. Programy może stosować każda osoba, która ma regularny kontakt z dzieckiem (rodzic, nauczyciel, pielęgniarka). Ważny jest wybór miejsca prowadzenia ćwiczeń. Musi to być miejsce, w którym dziecko będzie się czuło bezpiecznie i spokojnie. Warto określić granice miejsca (przy pomocy poduszek, materacy). Oświetlenie powinno być ciepłe, intymne, np. lampka nocna. Z pokoju powinny być usunięte zabawki i inne interesujące przedmioty. Pozytywne, dodatkowe aspekty może wprowadzić do sesji stosowanie olejków zapachowych. Instrukacja ćwiczeń z wykorzystaniem Programu Aktywności Knillów w domu - włączając nagranie Knnila słyszymy od razu nawigator głosowy, który nas instruuje co po kolei należy z dzieckiem wykonywać. Nie jest więc to skomplikowane. Warto obejrzeć instruktaż z prowadzenia takich zajęć.

Krokiem pierwszym jest znalezienie odpowiedniego miejsca w domu i wygodnej pozycji. Można usiąść na kocu, materacu i oprzeć się o ścianę. Istotnym jest by partnerowi dziecka również było wygodnie. Mniejsze dziecko sadzamy sobie na kolanach, opierając je plecami do siebie. Większe dziecko może siedzieć naprzeciwko rodzica, jednak w bliskim bezpośrednim kontakcie. Zgaś duże światło, zapal małą lampkę i włącz program z odtwarzacza. Miłej zabawy! W razie pytań, wątpliwości zgłoś się do pedagoga specjalnego. Ilość Programów dostosowujemy do możliwości dziecka. Obserwuj dziecko i oceń ile jest w stanie wytrzymać, do jakiego momentu jest zaangażowane i chętne do uczestnictwa. Nie zmuszaj dziecka, a zachęcaj.

Muzyka wykorzystywana w Programie Wprowadzającym dostępna jest na stronie internetowej

Arteterapia

Wszelkie metody terapeutyczne wykorzystujące szeroko rozumianą sztukę ogólnie nazywa się arteterapią. Dokładniej, jest to rodzaj psychoterapii, która wykorzystuje różne dziedziny artystyczne. Są to zajęcia polegające na własnej, amatorskiej twórczości nastawionej na uzyskanie dzieła. Jeśli uczucia, myśli, wspomnienia i problemy kłębią się w nas i nie znajdujemy słów, by je opisać, ani odwagi, by o nich mówić, nie potrafimy wyrazić tego co w środku- możemy uzewnętrznić to językiem sztuki, na wiele rozmaitych sposobów. Sztuka może służyć porozumiewaniu się, gdyż przemawia językiem, który jest zrozumiały dla większości ludzi, często bez względu na ich pochodzenie, kolor skóry, wiek i wykształcenie. Zadaniem arteterapii jest pobudzenie aktywności i dostarczenie środków pozwalających poznać, uporządkować, wyrazić, zrozumieć własne emocje oraz rozładować i odreagować negatywne dla zdrowia stany frustracji i napięć w społecznie akceptowany sposób. Propozycja zajęć z elementami arteterapii z wykorzystaniem narzędzi plastycznych w domu. Rozłóż duży papier na podłodze (w kuchni lub na korytarzu) w miejscu z dużą powierzchnią, celem uzyskania swobody podczas zabawy i z małym ryzykiem pobrudzenia ważnych przedmiotów. Duży obszar do malowania daje świadomość braku ograniczeń. Przygotuj farby, wodę w kubeczku i pędzelki. Usiądź z dzieckiem na podłodze obok siebie lub na przeciwko i maluj co wymyślisz ty lub dziecko. Dzieci bardzo lubią odbijać na kartce swoje kolorowe rączki. W tych zajęciach możesz wykorzystać także: kredę, węgiel, pastele itp. Pamiętaj liczy się wspólna zabawa, a nie efekt końcowy!

Muzykoterapia

Zajęcia z muzykoterapii polegają na wykorzystaniu muzyki do celów leczniczych i terapeutycznych. Szczególnie do pokonywania lęków, stresu, rozwijania sfery fizycznej (koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej), umiejętności rytmicznych, wyciszania pobudzenia emocjonalnego, a także rozwoju mowy. Kluczowym jest, że dzieci nie odczuwają zmęczenia, stresu i strachu podczas zajęć. Jedną z form receptywnej techniki muzykoterapii jest relaksacja. Pomaga ona odpocząć od zajęć, które wymagają trudu oraz wyciszyć się i uspokoić. Najważniejsze zasady prowadzenia zajęć z elementami muzykoterapii:

zajęcia są dobrowolne,
mają wzbudzać radość, zainteresowanie,
całkowita akceptacja formy uczestnictwa dziecka (może być to także bierne słuchanie).
istotna jest relacja opiekun-dziecka, oparta o wspólne działanie
wzbudzanie pozytywnych odczuć,

Rodzaje muzyki i efekty jej oddziaływania:

Muzyka żywa - usuwa stan zmęczenia, ospałości czy też niechęci do aktywności;
Łagodna, ale radosna muzyka zmniejsza znacznie stany depresyjne. Melodie o łagodnym, powolnym charakterze, są niezastąpionym środkiem terapeutycznym w likwidowaniu stanów przewlekłej nerwowości i napięcia.

Formy aktywności stosowane podczas zajęć:

Ruch przy muzyce- zabawy ze śpiewem, rytmiczne i taneczne,
Gra na instrumentach perkusyjnych,
Słuchanie muzyki,
Relaksacja przy muzyce.

Propozycja zajęć z elementami muzykoterapii w domu:

zajęcia relaksacyjne - rozłóż koc, przygaś światło i włącz muzykę instrumentalną w odtwarzaczu. Połóż się z dzieckiem i wsłuchujcie się w jej dźwięki. W tym czasie można z dzieckiem porozmawiać o jego emocjach, odczuciach. Propozycja muzyki do wykorzystania:

improwizacja przy muzyce- przygotuj dużo wolnej przestrzeni, włącz muzykę z odtwarzacza i pozwól ponieść się w tańcu, zachęcając do wspólnej zabawy dziecko. Propozycja muzyki do wykorzystania

zajęcia z instrumentami-zadbaj o to, aby dziecko miało do dyspozycji proste instrumenty: bębenek, tamburyn, marakas. Zaproponuj interesujące dla dziecka piosenki, obfite w wyrażenia dźwiękonaśladowcze (wywołują one radość i śmiech u dziecka), graj, śpiewaj, baw się z dzieckiem.

Bajkoterapia

Polega ona na prezentowaniu dziecku utworów nacechowanych terapeutycznie, które pomagają zredukować jego niepokój, zwalczyć negatywne emocje, motywować do działania. Mogą to być opowiadania terapeutyczne, poświęcone konkretnym problemom, jak i specjalnie konstruowane dla danego dziecka teksty, gdy jego sytuacja jest złożona i wymaga indywidualnego podejścia terapeutycznego. W zależności od wieku i sytuacji dzieci należy dobrać odpowiednią formę prezentacji utworu, często wspartą innymi formami oddziaływania. Bajki terapeutyczne mogą być stosowane w pracy indywidualnej, grupowej, jak i mieszanej. Skuteczność tych utworów warunkuje odpowiednio skonstruowana fabuła, w której powinny znaleźć się następujące elementy: główny temat (sytuacja trudna emocjonalnie), bohater, który doświadcza sytuacji trudnej emocjonalnie; doświadcza negatywnych emocji, które sterują jego zachowaniem i sposobem rozumienia wydarzeń, inne postacie bajkowe, które wspierają bohatera (dają zrozumienie, akceptację, ilustrują inne strategie działania i rozumienia), tło opowiadania charakteryzujące się pogodnym, optymistycznym nastrojem. Mechanizmem nadrzędnym w bajkoterapii jest identyfikacja małego czytelnika lub słuchacza z głównym bohaterem. Uchwycenie połączenia między przygodami fikcyjnej postaci a doświadczeniami dziecka warunkuje przejęcie wzorców postępowania, schematów radzenia sobie z sytuacją emocjonalnie trudną. Bajkoterapia kierowana jest głównie do dzieci w wieku od 4 do 9 lat, w szczególności z zaburzeniami rozwoju emocjonalnego, czy po trudnych zdarzeniach pod względem psychicznym w przeszłości.

Przykładowe opracowania książek- bajek terapeutycznych do wykorzystania w domu:

Bajki terapeutyczne 3 (wydanie audio), Maria Molicka, Media Rodzina, Poznań 2007.
Blogowe dbajki, oprac. wieloautorskie, Dbajki, Warszawa 2011.
Bajkowe sposoby na dziecięce słabostki, oprac. wieloautorskie, Urząd Miasta i Gminy w Skawinie, Centrum Wspierania Rodziny, Biblioteka Pedagogiczna w Skawinie, Skawina 2013.
Mimo wszystko. Bajki terapeutyczne, Oficyna MM, Poznań 2014.

Zachęcamy do korzystania z naszego przedszkolnego Punktu Wymiany Książek.

Metoda Integracji Sensorycznej

Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem "naukowej zabawy". Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, toczy w beczce, jeździ na deskorolce, balansuje na kołysce, poznaje różne faktury w dotyku, zapachy i smaki. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań. Zadaniem terapeuty jest przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie, wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.

Przykłady zajęć z elementami metody SI w domu:

Stwórz dziecku tor sensoryczny z takich przedmiotów jak: kasza/ryż, koc, folia bąbelkowa, folia aluminiowa. Rozłóż folie i koc na podłodze, a kaszę/ryż wsyp do niskiej miski. Zdejmij dziecku skarpetki i pomóż mu pokonać sensoryczny tor.
Zaplanuj dziecku czas na: huśtawkę, trampolinę, karuzelę.
Pobaw się z dzieckiem w zagadki pod tytułem "Co to za zapach?"- przygotuj przedmioty o różnym zapachu np.: parę owoców, perfum, napój musujący. Ważne by zapachy były różnorodne. Zasłoń dziecku oczy chustą i pozwól na zgadywanie, co się kryje pod tym zapachem. W podobny sposób można ćwiczyć przetwarzanie zmysłu słuchu i smaku. (Jeśli dziecko jest niskofunkcjonujące, pomiń etap zgadywania i pozwól po prostu na poznawanie noskiem).

Sensoplastyka

Sensoplastyka, czyli edukacja sensoryczno - plastyczna, to nowatorskie zajęcia stworzone specjalnie dla młodych umysłów. Metoda ta jest przeznaczona dla dzieci w wieku od 0 po osoby dorosłe. Sensoplastyki wykorzystywanymi materiałami sensorycznymi są tylko i wyłącznie w 100% bezpieczne produkty spożywcze. Dlatego Sensoplastyka jest odpowiednia dla dzieci i dorosłych w każdym wieku. Najprościej mówiąc są to zajęcia plastyczne, w których biorą udział wszystkie zmysły. Zajęcia Sensoplastyka® są multikolorowe, wielozapachowe, wielosmakowe, pojawia się mnogość faktur, tekstur oraz cała paleta ekologicznych barw, co wpływa na optymalny rozwój całego organizmu. Sensoplastyka oparta jest na ekologicznych i biodegradowalnych materiałach plastycznych, które jest łatwo przygotować z artykułów spożywczych. Dzięki temu jest pewność, że materiały są w pełni bezpieczne dla dzieci. Na tych zajęciach nie brakuje przesypywania produktów z jednego pojemnika do drugiego i malowania palcami po... wszystkim! Edukacja sensorycznoplastyczna od pierwszych chwil życia wpływa na optymalny rozwój całego organizmu.

Sensoplastyka wpływa na wiele aspektów rozwoju dzieci:

wspomagamy budowanie ich świadomości ciała i przestrzeni,
dbamy o usprawnienie ruchowe (przygotowanie do nauki chodzenia w przypadku niemowląt),
wspieramy rozwój zmysłów,
wpływamy na rozwój mowy (ośrodki w mózgu odpowiedzialne za mowę są usytuowane blisko ośrodków odpowiadających za małą motorykę - czyli pracę dłoni),
poprzez wspólne działania pogłębimy nasz kontakt emocjonalny z dziećmi - budujemy w ten sposób ich poczucie bezpieczeństwa
wpływamy na rozwój kreatywności oraz twórczego myślenia

Zasady Sensoplastyki

Używamy tylko i wyłącznie produktów spożywczych;
Zajęcia odbywają się na otwartej przestrzeni np. podłodze, ziemi;
Dajemy uczestnikom zajęć czas tzn. nie pośpieszamy, nie przymuszamy, nie zachęcamy na siłę;
Nie używamy fartuchów czy też odzieży ochronnej, która mogłaby sugerować, że możemy się ubrudzić tylko w pewnym zakresie;
Zadajemy pytania zamiast wydawać polecenia;
Zamiast zachęcać, dajemy czas i po prostu się bawimy;
Dostrzegamy trudne sytuacje i wspieramy w ich doświadczaniu- nazywamy emocje, sytuacje, zadajemy pytania, jasno stawiamy granice;
Szanujemy wizerunek dziecka tj. nie fotografujemy dzieci bez koszulek, w samych pampersach;
Nie trzymamy się bezwzględnie przepisów na farby i masy plastyczne
Brudzimy się;

Zabawa z elementami sensoplastyki w domu - instruktaż. Przykładowe materiały, które można wykorzystać:

materiały stałe:
- plandeka;
- folia malarska;
- 1 miska dla każdego;
- pojemniki na różne materiały;
- foremki;
- wałki;
- lejki;
- zestaw do sprzątania;
materiały jednorazowe:
- ręczniki papierowe;
- mocne worki na śmieci;
- papier malarski;
- obrus papierowy;
materiały spożywcze:
- mąka ziemniaczana;
- mąka pszenna;
- mąka kukurydziana;
- oleje;
- woda;
- barwniki spożywcze;
- przyprawy;
- aromaty;
- ziarnistości (kasze, nasiona, makarony) itp.

Z wyżej wymienionych produktów spożywczych przygotuj dla dziecka zabawę w oparciu o zasady sensoplastyki. Zorganizuj przestrzeń tak, by nie narobić sobie zbyt dużo bałaganu- w tym celu przyda się folia malarska. Pozwól na zabawę dziecka w zgodzie z jego wyobraźnią, naturalnymi materiałami i pomocniczymi: foremkami, miskami itp. ww.

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

Źródło:

Bogdanowicz M. "Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka", WSiP, Warszawa 1996,
Christopher Knill, Dotyk i komunikacja. Podręcznik, Wydawnictwo: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno - Pedagogicznej, 1995,
Błaszczyńska Natalia, Arteterapia czyli sztuka i twórczość kolorowym lekarstwem dla duszy, wrzesień 2009,
E. Konieczna - "Arteterapia w teorii i praktyce", Impuls, Kraków 2004,
Marek Mariusz Tytko (Uniwersytet Jagielloński, Kraków) Plastykoterapia, Kraków 2016,
Bełtkiewicz, D. (2013). Baśń kontra waśń - bajkoterapia jako nowa metoda rekonstrukcji systemu wartości rodzin zaburzonych Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Molicka, M. (2011). Biblioterapia i bajkoterapia. Poznań: Media Rodzina,
Materiały szkoleniowe "Sensoplastyka®" - Inkubator Inspiracji - Lublin 2017,
Karga M. (2006): Podstawowe zasady obserwacji i terapii zaburzeń integracji sensorycznej u małego dziecka. W: Cytowska B.,
Winczura B. ( red.): Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków, Oficyna Wydawnicza "Impuls",
Kastory-Bronowska M. (2007): Wybrane zaburzenia rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym a diagnoza i terapia procesów integracji zmysłowej - materiały konferencji -Integracja sensoryczna a neuronauka - od narodzin do starości. Warszawa, Wyd. WSSE.

RODZICU UWAGA! CZYLI O CZYM PAMIĘTAĆ NA ŚCIEŻCE WYCHOWANIA I EDUKACJI MAŁYCH DZIECI ORAZ DZIECI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

POMAGAJ, NIE WYRĘCZAJ! - dzieci jeszcze bardzo małe oraz dzieci o opóźnionym rozwoju mają obniżone zdolności z zakresu samoobsługi, dlatego wymagają naszej pomocy, ale nie wyręczania. Poznaj możliwości swojego dziecka. Podziel je na te, które może wykonać z Twoją pomocą i na możliwe do zrealizowania zupełnie samodzielnie. Zachęcaj i pozwól na samodzielność. Szczególnie w zakresie: ubierania, jedzenia, mycia rąk.
OKAZUJ SWOJE UCZUCIA! - każde dziecko potrzebuje troski rodzicielskiej. Obdarzaj swoje dziecko uczuciami, kieruj czułość. Mów, że je kochasz, aby miało tego świadomość i umiało odwzajemniać uczucia. Przytulaj, całuj tak często jak możesz. Budujesz w ten sposób z nim więź i rozwijasz jego sferę emocjonalną.
UŻYWAJ TAKIEGO SŁOWNICTWA, JAKIE DZIECKO MA ZAPAMIĘTAĆ I WYKORZYSTYWAĆ W SWOICH DIALOGACH! - zarówno dzieci w normie rozwojowej, jak i te o obniżonym poziomie zapamiętują słowa, jakie do nich kierujemy. Powtarzają i to zazwyczaj to, czego byśmy nie chcieli... Staraj się zważać na słownictwo jakiego używasz w domu. Wprowadzaj wyrazy różne, aby wzbogacić słownik dziecka.
NIE MÓW "NIE MOŻESZ, BO NIE"! - to żaden argument! Wytłumacz dziecku, "dlaczego nie". Jeśli czegoś dziecku zabraniasz, ono musi wiedzieć, jaki jest tego powód. Użyj prostych słów, dokładnie wyjaśnij komunikat, który może być wsparty gestami, a dziecko zrozumie twój przekaz. Jest to idealny sposób na wyrażenie swoich wymagań wobec dziecka.
NIE MÓW "NIE PŁACZ, NIE MASZ POWODU"! - jeśli dziecko płacze to ma powód. Wystarczającym jest poczucie smutku, strachu, czegoś tak przykrego i obfitego w emocje, że doprowadza to, do płaczu. Na płacz musimy reagować. Poznaj powód tak skrajnych emocji, a następnie wycisz dziecko i je uspokój.
PODKREŚLAJ INDYWIDUALNOŚĆ I WYJĄTKOWOŚĆ! - dziecko uczestniczy w sytuacjach społecznych, które mu wskazują na to, że się różni, ponieważ każdy jest indywidualnością. Dostrzeż w dziecku symbole jego wyjątkowości i uświadom je o nich. Nigdy nie porównuj dziecka z innym. Nie rób tego w szczególności gdy masz w domu dziecko
pełnosprawne i niepełnosprawne. Nie pozwól by czuło się mniej wartościowe niż rodzeństwo czy rówieśnik. Wzmacniaj jego pozytywną samoocenę.
WYZNACZAJ GRANICE! - wychowując dziecko, nie można mu pozwalać na wszystko, na co ma ochotę.Podlega ono Twojemu wychowaniu, a więc jeśli masz świadomość, że powinieneś mu czegoś zabronić, to to zrób. W ten sposób uczysz je zachowań akceptowanych społecznie.
PAMIĘTAJ O DIECIE! - to jak się odżywia Twoje dziecko jest bardzo ważne. Prawidłowa dieta wspomaga układ odpornościowy, właściwy rozwój fizyczny, rozwój procesów intelektualnych oraz prawidłowe nawyki żywieniowe. Jeśli dziecko zdrowo je, wówczas też dobrze się czuje! Układ odpornościowy jest ściśle związany z
emocjami. Podawaj dziecku odpowiednie posiłki bogate we wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Posiłki nie mogą być zbyt duże. Istotna jest także ich ilość i odstęp czasowy. Rodzicu, przeanalizuj literaturę z zakresu właściwego żywienia dzieci i dostosuj dietę do swojego dziecka.
ZNAJDUJ CZAS NA WSPÓLNĄ ZABAWĘ! - zabawa dziecka odgrywa kluczowe miejsce w rozwoju dziecka. Towarzyszy dziecku od maleńkości w formie zwykłej manipulacji przedmiotami, czyli oglądania, potrząsania nim, po zabawy bardziej złożone nieco później, zabawy edukacyjne, zabawy z rówieśnikami. Dzieci uwielbiają się bawić ze swoimi rodzicami oraz czuć poświęcony im czas i wspólnie dzielić radość. Nie odbieraj tego swemu dziecku, bądź jego patrnerem w zabawie.
NIE POZWALAJ NA NADUŻYWANIE ELEKTRONIKI! - elektronika jest dziś bardzo zaawansowana. Do tego stopnia, że telefon obsługiwać potrafią nawet dzieci. I spełnia on niewątpliwie funkcję edukacyjną, bo mamy możliwość wyświetlania różnych ilustracji, czy włączania bajek terapeutycznych. Jednak w nadmiarze szkodzi. I powszechnie wiadomo, że w domu elektronika zazwyczaj służy do wypełnienia czasu wolnego dziecka. Ponadto korzystanie z mediów przez dziecko bywa niekontrolowane przez opiekunów. Nie popełniaj tego błędu! Dzieci o obniżonym rozwoju procesów emocjonalnych, rozwoju społecznym i intelektualnym, wymagają szczególnej uważności w edukacji i wychowaniu. Zwracaj uwagę na to, co dziecko ogląda w telewizji, co włącza w telefonie, zastanów się czy w jakiś sposób mu to nie szkodzi. I ogranicz jego kontakt z elektroniką do minimum.
DOSTOSUJ WYMAGANIA DO MOŻLIWOŚCI! - jesteś rodzicem swego dziecka, najbliższą mu osobą. Chcesz, aby osiągnęło jak najwięcej, by rozwój i terapia przebiegały efektownie. Jest to zrozumiałe. Jednak musisz mieć na uwadze jakie są możliwości dziecka. Pamiętaj, że progres wymaga czasu. Drobne sukcesy, są dużym krokiem w przód- doceniaj je. Praca z dzieckiem rozpoczyna się od form najbardziej potrzebnych dziecku. Kluczowe jest by wypracować w dziecku umiejętności dla niego niezbędne do życia. Następnie uczyć czynności bardziej skomplikowanych. Wymagania wobec dziecka powinny być stawiane adekwatnie do jego możliwosci i wieku. Pamiętaj o tym, obserwuj swoje dziecko i czerp z porad nauczycieli, którzy prowadzą jego edukację.
PAMIĘTAJ O ODPOCZYNKU I RYTMIE DNIA! - dziecko do prawidłowgo rozwoju potrzebuje w szczególności poczucia bezpieczeństwa i odpoczynku. Pamiętaj o rytmie dnia twojego dziecka. O wyznaczeniu pory na odpowiednią długość snu. Zapewnij swojemu dziecku spokój i przewidywalność, aby mogło czuć się bezpieczne. Częste zmiany w życiu dziecka powodują stres, który może powodować zaburzenia w rozwoju.

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

INTEGRACJA SENSORYCZNA- CZYM JEST I JAK JĄ WSPOMAGAĆ?

Co oznacza ten tajemniczy skrót SI, o którym się tak wiele słyszy w ostatnich latach?

SI, to inaczej Integracja Sensoryczna. Czym jest Integracja Sensoryczna? Człowiek w swoim świecie otoczony jest przez mnóstwo napływających z każdej strony bodźców. Codziennie widzimy i dotykamy olbrzymią ilość przedmiotów o różnych kształtach, kolorach, fakturach, słyszymy przeróżne dźwięki: muzykę, szepty, odgłosy zwierząt i maszyn, smakujemy potrawy, czujemy intensywne zapachy, czujemy także swoje ciało, kierujemy nim, żeby wykonać określoną aktywność. Te wszystkie czynności, które wykonujemy, wymagają zaangażowania ze strony układu sensorycznego - nie jest przecież tajemnicą, że człowiek odbiera świat poprzez zmysły. Prócz popularniejszych: dotyku, wzroku, węchu, smaku i słuchu, mamy jeszcze dwa zmysły: przedsionkowy i proprioceptywny. Choć są mniej znane od powyższych pięciu, to razem ze zmysłem dotyku są bazowymi systemami człowieka, na podstawie których dojrzewają pozostałe zmysły. Propriocepcja to inaczej czucie głębokie, pochodzące z więzadeł, mięśni, stawów i ścięgien, dzięki niej np. mając zamknięte oczy, potrafimy dotknąć palcem do nosa albo precyzyjnie trafić widelcem do buzi. Zmysł przedsionkowy, zwany również zmysłem równowagi, odpowiada za czucie naszego ciała w przestrzeni czyli daje nam informację gdzie znajduje się nasze ciało względem przyciągania ziemskiego, wpływa na właściwe napięcie mięśniowe, prawidłową postawę ciała, koordynację, umiejętność czytania i wiele innych. System przedsionkowy nierozerwalnie współpracuje z systemem proprioceptywnym. Jeżeli w naszym organizmie wszystkie napływające z zewnątrz informacje są odbierane i przetwarzane poprawnie czyli proces integracji sensorycznej przebiega bez zakłóceń - widzimy
świat jako przyjazne środowisko. Potrafimy trafnie ocenić sytuacje w której się znajdujemy i co najważniejsze, nasze reakcje są adekwatne do sytuacji, która nas spotkała. Gdy dotkniemy gorącego garnka - cofamy rękę, kiedy muzyka w radio gra bardzo głośno- ściszamy odbiornik a jeżeli czujemy, że jedzenie nieświeżo pachnie - rezygnujemy z konsumpcji. Sytuacja komplikuje się wówczas, kiedy nasz mózg ma problem z właściwym odbiorem i przetwarzaniem zewnętrznych bodźców. Kiedy przyjazny, lekki dotyk - boli, większość świata wokół bardzo intensywnie i często nieprzyjemnie pachnie a własne ciało nie chce nas słuchać. To tylko wybrane przykłady zaburzeń związanych z rozwojem procesów integracji sensorycznej. Analizując powyższe przykłady, łatwo sobie wyobrazić jak bardzo utrudniają one funkcjonowanie człowieka w społeczeństwie. Odpowiadając na pytanie "Co to jest Integracja Sensoryczna?" - możemy śmiało powiedzieć, że to sposób porządkowania przez mózg informacji, odbieranych przez zmysły. Pozwala człowiekowi na celowe działanie, właściwe reakcje organizmu, umożliwia również selekcję informacji i odwołuje się do wcześniejszych doświadczeń. Warto podkreślić, że Integracja Sensoryczna jest procesem, który zachodzi poza świadomością, podobnie jak oddychanie a jej rozwój zaczyna się już w życiu płodowym, a więc towarzyszy nam od początku do końca życia.

Wskaźniki zaburzeń SI u dzieci w wieku przedszkolnym

Trudności z opanowaniem treningu czystości,
Potyka się, obija o przedmioty, ma słabą równowagę, jest niezgrabne ruchowo,
Nie zwraca uwagi na skaleczenia,
Jest nadwrażliwe na hałas (często zatyka uszy, samo hałasuje - mruczy, śpiewa pod nosem), nadwrażliwe na pewne zapachy,
Nie lubi być przytulane, nie lubi pewnych typów ubrań, narzeka na metki,
Bardzo źle znosi mycie głowy, mycie twarzy,
Ma kłopoty z nauką jazdy na rowerze,
Unikanie nowych zabaw ruchowych,
Jest nadmiernie aktywne, wciąż w ruchu lub też jest letargiczne, ospałe,
Ma trudności z opanowaniem lub unika czynności takich jak: zapinanie ubrań, zdejmowanie butów, wiązanie butów, rysowanie, wycinanie,
Szybko przechodzi od płaczu do śmiechu, ma nagłe wybuchy złości,
Opóźnienia w rozwoju mowy, kłopoty z artykulacją, trudno zrozumieć, co dziecko mówi,
Dziecko ma trudności ze zrozumieniem poleceń,
Dziecku trudno skupić się na jednej czynności.

Jak od maleńkości wspomagać rozwój właściwego odbioru bodźców z otoczenia przez dziecko (SI)?

Nie ograniczaj kontaktu dotykowego z dzieckiem (przytulaj, głaszcz, masuj, noś na rękach, kołysz, bujaj, kręć się z dzieckiem).
Wkładaj do rąk dziecka różne zabawki, przedmioty i pomóż mu je poznawać.
Muzykuj z dzieckiem na naturalnych instrumentach (garnki, butelki, talerze itd.).
Pokaż dziecku jak brzmi świat (uderzaj łyżeczką w szklankę, przelewaj wodę, włącz suszarkę itd.).
Pozwól dziecku na swobodny ruch i trening mięśniowy (ułóż dziecko na bezpiecznym podłożu i pozwól mu samodzielnie się poruszać, przekręcać, przesuwać, dźwigać), dzieciom w wieku przedszkolnym pozwalaj na zabawę swobodną z wykorzystaniem sprzętu terenowego.
Stwórz dziecku bogate sensorycznie środowisko (węch, smak, wzrok, dotyk).
Zapewnij dziecku zaspokojenie podstawowych potrzeb fizjologicznych i psychicznych (jedzenie, ciepło, czystość, bezpieczeństwo).
Sięgnij do starych, sprawdzonych zabaw i zabawek (np.: masa solna, drewniane klocki, glina itp.).
Pozwól dziecku brudzić się, w ten sposób poznaje świat - pamiętaj, że zgodnie z obiegowym powiedzeniem "dzieci dzielą się na szczęśliwe i czyste".

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

Źródło:

www.centrum-familio.pl
Kastory-Bronowska M. (2007): Wybrane zaburzenia rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym a diagnoza i terapia procesów integracji zmysłowej - materiały konferencji -Integracja sensoryczna a neuronauka - od narodzin do starości. Warszawa, Wyd. WSSE.

Rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia co do ilości czasu korzystania ze smartfonów, tabletów i komputerów oraz długości snu

Rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia co do ilości czasu korzystania ze smartfonów, tabletów i komputerów:

dzieci poniżej 1 roku życia i w pierwszym roku życia nie powinny być w ogóle eksponowane na ekran;
dla dzieci w wieku od 2 do 4 lat czas przed ekranem zawsze pod kontrolą osoby dorosłej nie powinien przekraczać 1 godziny dziennie, im mniej, tym lepiej;
dla dzieci w wieku od 5 lat czas przed ekranem nie powinien przekraczać 2 godzin dziennie, im mniej, tym lepiej.

Rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia co do długości snu w ciągu doby:

Prawidłowa długość snu dla dzieci w wieku 3- 4 lat to 10 do 13 godzin dobrej jakości snu (który może uwzględniać drzemkę w ciągu dnia); stałe pory chodzenia spać i wstawania.
Dzieci w wieku 5- 13 lat powinny spać w ciagu doby 10 do 11 godzin.

Zredagowała
Sandra Łoboziak
pedagog specjalny

Źródło: